چرا روی صفحه تلویزیون خطوط عمودی ظاهر میشود؟

خطوط عمودی و افقی روی صفحه تلویزیون یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که کاربران در انواع تلویزیون‌های LCD، LED، QLED و OLED مشاهده می‌کنند. این خطوط ممکن است باریک یا پهن، کم‌رنگ یا پررنگ، ثابت یا متحرک، و در برخی موارد در یک بخش مشخص از صفحه دیده شوند.
در این مقاله به صورت کامل و جزئی، انواع دلایل ایجاد این خطوط، روش تشخیص، راه‌حل‌های احتمالی، نکات جلوگیری از بروز مشکل، هزینه‌های تقریبی تعمیر و سوالات متداول بررسی می‌شود.

۱. انواع خطوط روی صفحه تلویزیون

قبل از بررسی دلایل، باید بدانیم تلویزیون‌ها ممکن است چه نوع خطوطی نشان دهند:

۱. خطوط عمودی

یک یا چند خط باریک از بالا تا پایین
خطوط رنگی مثل قرمز، سبز، آبی یا چندرنگ
خطوط سفید یا سیاه
خطوط ثابت یا چشمک‌زن

۲. خطوط افقی

خطوطی که از چپ تا راست دیده می‌شوند
معمولاً در بخش‌های خاص مانند پایین، وسط یا بالای تصویر
ممکن است ضخیم‌تر از خطوط عمودی باشند

۳. لرزش یا نویز پلکانی

گاهی خط کاملاً مشخص نیست اما تصویر در یک قسمت لرزش دارد یا حالت موج‌دار دیده می‌شود.

تشخیص نوع خط، قدم اول برای یافتن دلیل اصلی خراب‌ شدن است.

۲. دلایل ایجاد خطوط عمودی روی صفحه تلویزیون

خطوط عمودی معمولاً نسبت به خطوط افقی نشانه‌ی خرابی جدی‌تری هستند. دلایل اصلی عبارتند از:

الف) خرابی فلت پنل (Flat Cable)

فلت، یک کابل باریک و حساس است که برد T-Con را به پنل وصل می‌کند.
در صورت موارد زیر خطوط عمودی ظاهر می‌شود:

خم شدن یا ضربه خوردن تلویزیون
شل شدن سوکت فلت
اکسیدشدگی فلت در اثر رطوبت
فرسودگی کابل

یکی از علائم این مشکل، تغییر یا محو شدن خطوط هنگام فشار دادن آرام لبه‌ی تلویزیون است.

ب) خرابی پنل تلویزیون

یکی از جدی‌ترین دلایل ایجاد خطوط عمودی، ایراد در پنل است که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سوختن ردیف‌های پیکسل‌ها
شکستگی داخلی (اگر تلویزیون ضربه خورده باشد)
آب‌خوردگی و لکه‌های رطوبتی
خرابی گیت‌های کنترل‌پیکسل

در چنین وضعیتی خطوط معمولاً ثابت هستند و با هیچ تکانی از بین نمی‌روند.

ج) خرابی برد T-Con

برد T-Con مسئول پردازش تصویر و ارسال اطلاعات پیکسل به پنل است.
خرابی آن باعث:

خطوط عمودی
نصف شدن تصویر
رنگ‌های بهم‌ریخته
تصویر اسلو یا با تاخیر

می‌شود.

د) مشکلات سیگنال یا کابل HDMI

در برخی موارد که خط فقط هنگام استفاده از یک دستگاه خاص (گیرنده، کنسول، لپ‌تاپ) دیده می‌شود، دلیل مشکل این موارد هستند:

کابل معیوب
پورت خراب
رزولوشن ناسازگار
سیگنال ضعیف

این نوع خطوط معمولاً ثابت نیستند و با تغییر منبع تصویر از بین می‌روند.

۳. دلایل ایجاد خطوط افقی روی صفحه تلویزیون

خطوط افقی بیشتر با سیستم بک‌لایت یا پیکسل‌های ردیفی در ارتباط‌اند.

الف) خرابی بک‌لایت

بک‌لایت در تلویزیون‌های LED، نور زمینه را فراهم می‌کند.
خطوط افقی معمولاً در اثر:

سوختن تعدادی از LEDهای بک‌لایت
خرابی درایور بک‌لایت
نوسان برق

به وجود می‌آیند.
نشانه‌های مرتبط:

تیرگی بخشی از تصویر
خطوط کم‌رنگ بالای صفحه
روشنایی نامنظم

ب) ایراد در فلت افقی پنل

مانند خطوط عمودی، این بار مسیر افقی در پنل دچار مشکل می‌شود و خطوطی در تمام عرض تلویزیون ظاهر می‌گردد.

ج) خرابی پنل و پیکسل‌ها

اگر بخشی از پیکسل‌ها از کار بیفتند، یک یا چند ردیف به صورت خط افقی ظاهر می‌شود.

د) تنظیمات اشتباه یا فریم‌ریت ناسازگار

در شرایط خاص مثلاً هنگام اتصال به لپ‌تاپ، ممکن است تنظیمات تصویر باعث ایجاد خطوط گذرا شوند.

۴. چگونه مشکل را به‌صورت ابتدایی عیب‌یابی کنیم؟

۱. تغییر منبع تصویر

اگر خط فقط در یک کانال یا منابع خاص مانند HDMI دیده می‌شود، احتمالاً مشکل سخت‌افزاری نیست.

۲. بررسی کابل‌ها

کابل‌های زیر باید تست یا تعویض شوند:

HDMI
AV
Optical
کابل برق

کابل معیوب باعث خطوط گذرا می‌شود.

۳. خاموش/روشن و ریست کارخانه

گاهی اختلالات نرم‌افزاری یا بهم‌ریختگی سیگنال باعث ایجاد خطوط می‌شود.

۴. تست فشار ملایم لبه‌های تلویزیون

اگر با فشار دادن کناره‌ی تلویزیون خطوط تغییر کنند، مشکل از فلت پنل است.

۵. بررسی شدت و ثابت‌بودن خطوط

خطوط ثابت معمولاً سخت‌افزاری هستند.
خطوط لرزشی ممکن است از پورت ورودی باشد.

۵. مهم‌ترین دلایلی که نشان می‌دهد پنل خراب شده است

اگر موارد زیر وجود داشته باشد، پنل آسیب دیده است:

خطوط با فشار دست تغییر نمی‌کند
خطوط بعد از چند دقیقه بیشتر یا کمتر می‌شود
لکه‌های روشن یا سیاه روی تصویر دیده می‌شود
بخشی از تصویر کاملاً سیاه یا سفید شده
تلویزیون ضربه خورده یا آب‌خوردگی داشته

خرابی پنل معمولاً گران‌ترین نوع خرابی تلویزیون است.

۶. آیا خطوط تلویزیون قابل تعمیر هستند؟

بله، اما بسته به دلیل ایجاد خط:

قابل تعمیر:

فلت شل شده
فلت آسیب‌دیده
برد T-Con خراب
مشکلات بک‌لایت
مشکلات کابل یا منبع تصویر

معمولاً غیرقابل‌تعمیر (یا با قیمت خیلی بالا):

شکستگی داخلی پنل
پیکسل‌سوختگی گسترده
خرابی کامل پنل (در حد نوارهای متعدد)

در بسیاری از مدل‌ها تعمیر پنل به‌صرفه نیست.

۷. هزینه تقریبی تعمیر (به‌صورت عمومی)

هزینه‌ها بسته به مدل، برند و نوع پنل متفاوت است. این بخش صرفاً تخمینی و عمومی است:

تعمیر فلت یا چسباندن مجدد: کم‌هزینه
تعمیر برد T-Con: متوسط
تعمیر بک‌لایت: متوسط
تعویض بک‌لایت کامل: متوسط رو به بالا
تعویض پنل: بسیار بالا (معمولاً ۵۰ تا ۷۰ درصد قیمت خود تلویزیون)

۸. راه‌های جلوگیری از ایجاد خطوط روی تلویزیون

استفاده از محافظ ولتاژ
جلوگیری از ضربه و فشار به صفحه
جلوگیری از قرار دادن تلویزیون در معرض رطوبت
تمیز کردن صفحه تنها با دستمال میکروفایبر خشک
جلوگیری از روشن‌ماندن طولانی‌مدت تلویزیون
استفاده از کابل‌های باکیفیت برای اتصال دستگاه‌ها

۹. سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا خطوط عمودی خودبه‌خود درست می‌شوند؟

در بیشتر موارد خیر. اگر مشکل از کابل باشد، شاید رفع شود؛ اما مشکلات فلت، پنل و T-Con خودبه‌خود درست نمی‌شوند.

۲. اگر تلویزیون ضربه نخورده باشد، باز هم ممکن است پنل خراب شود؟

بله. نوسان برق، رطوبت، فشار هنگام تمیز کردن صفحه یا فرسودگی طبیعی می‌تواند پنل را خراب کند.

۳. آیا می‌توان خطوط را با برنامه یا تنظیمات از بین برد؟

خیر، مگر اینکه مشکل نرم‌افزاری یا سیگنالی باشد. خرابی‌های سخت‌افزاری با تنظیمات قابل رفع نیستند.

۴. خطوط افقی نشانه چیست؟

معمولاً خرابی بک‌لایت یا فلت افقی است؛ اما در مواردی نیز پنل آسیب دیده است.

۵. آیا تعمیر فلت پنل دائم است؟

اگر فلت شل باشد، تعمیر دائمی است.
اگر فلت دچار فرسودگی شده باشد، تعمیر موقت است و ممکن است دوباره ایجاد شود.

۶. آیا استفاده از محافظ برق ضروری است؟

بله. محافظ‌های استاندارد از خرابی برد‌ها و T-Con جلوگیری می‌کنند.

۷. آیا خطوط رنگی روی تصویر نشانه‌ی خرابی پیکسل است؟

اگر خط باریک و رنگی باشد و در یک نقطه ثابت بماند، احتمال سوختگی ردیف پیکسل‌ها زیاد است.

۸. آیا خطوط هنگام روشن شدن بیشتر و سپس کمتر می‌شود؟

این معمولاً نشانه‌ی خرابی در فلت پنل است.

۱۰. جمع‌بندی

خطوط عمودی و افقی روی صفحه تلویزیون معمولاً به دلیل مشکلات سخت‌افزاری ایجاد می‌شوند و نیاز به بررسی دقیق متخصص دارند. برخی از آن‌ها مانند مشکلات فلت یا بک‌لایت قابل تعمیر هستند؛ اما خرابی پنل معمولاً پرهزینه و گاهی غیرقابل‌تعمیر است.
با رعایت نکات نگهداری مانند محافظ برق، جلوگیری از رطوبت و ضربه و استفاده از کابل‌های باکیفیت می‌توان احتمال بروز این خطوط را تا حد زیادی کاهش داد.

دلایل ایجاد خطوط عمودی و افقی روی صفحه تلویزیون