علت روشن نشدن جاروبرقی | راهنمای جامع عیب‌یابی و تعمیر

روشن نشدن جاروبرقی می‌تواند دلایل ساده‌ای مانند قطع بودن برق یا مشکلات پیچیده‌تری مانند خرابی موتور داشته باشد. اگر جاروبرقی شما ناگهان از کار افتاده یا با فشردن دکمه روشن، هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد، قبل از مراجعه به تعمیرکار، بهتر است چند نکته ساده را بررسی کنید. در این مطلب، به‌صورت مرحله‌به‌مرحله تمام احتمالات را بررسی می‌کنیم تا بتوانید به‌راحتی مشکل دستگاه خود را تشخیص دهید.

---

1. بررسی برق و پریز دستگاه

اولین و ساده‌ترین قدم در زمان روشن نشدن جاروبرقی، بررسی جریان برق است. گاهی اوقات مشکل از خود دستگاه نیست بلکه از منبع تغذیه است.

مواردی که باید چک کنید:

• اطمینان از اینکه دوشاخه به‌درستی در پریز قرار گرفته است.

• بررسی سالم بودن پریز با استفاده از وسیله برقی دیگر (مثلاً سشوار یا شارژر).

• چک کردن فیوز یا کلید مینیاتوری خانه. ممکن است هنگام استفاده از جاروبرقی، فیوز پریده باشد.

• استفاده از محافظ برق؟ ممکن است محافظ برق خراب شده باشد و اجازه عبور جریان را ندهد.

اگر پس از این بررسی‌ها برق ورودی مشکلی نداشت ولی جاروبرقی هنوز روشن نمی‌شود، باید سراغ مراحل بعدی برویم.

---

2. بررسی سیم برق و دوشاخه

یکی از شایع‌ترین دلایل روشن نشدن جاروبرقی، پارگی یا قطعی در سیم برق است. چون کابل جاروبرقی معمولاً بارها جمع و باز می‌شود، احتمال آسیب در آن زیاد است.

علائم خرابی کابل:

• جاروبرقی گاهی روشن می‌شود و گاهی نه.

• در زمان حرکت دادن سیم، دستگاه به‌طور ناگهانی خاموش یا روشن می‌شود.

• بوی سوختگی یا تغییر رنگ در قسمت دوشاخه مشاهده می‌شود.

در این صورت، باید سیم برق تعویض شود. توجه کنید که تعمیر سیم به‌صورت دستی (وصله‌کردن) خطرناک است و ممکن است باعث برق‌گرفتگی یا آتش‌سوزی شود. بهتر است این کار توسط تعمیرکار انجام شود.

---

3. خرابی کلید روشن/خاموش جاروبرقی

کلید پاور یا همان دکمه روشن و خاموش نیز از قطعات پر‌استفاده است و ممکن است در اثر گرد‌وغبار یا فرسودگی، عملکرد خود را از دست بدهد.

نشانه‌های خرابی کلید:

• دکمه سفت یا لق شده است.

• هنگام فشردن، صدای کلیک نمی‌دهد.

• دستگاه هیچ عکس‌العملی نشان نمی‌دهد حتی با وجود برق سالم.

برای بررسی این مورد، باید بدنه جاروبرقی باز شود تا با مولتی‌متر جریان عبوری از کلید بررسی گردد. در صورت قطعی، کلید باید تعویض شود. قیمت کلیدهای جاروبرقی معمولاً پایین است و تعمیر آن ساده محسوب می‌شود.

---

4. خرابی زغال موتور (Brush)

زغال موتور یکی از قطعات مصرفی در موتورهای جاروبرقی است. وظیفه زغال‌ها، انتقال برق به قسمت چرخان موتور است. در اثر کارکرد طولانی‌مدت، زغال‌ها ساییده شده و باعث قطع جریان می‌شوند.

علائم خرابی زغال:

• دستگاه هنگام روشن شدن جرقه می‌زند یا صدای غیرعادی دارد.

• بوی سوختگی ضعیف از موتور به مشام می‌رسد.

• گاهی جاروبرقی روشن می‌شود و سریع خاموش می‌گردد.

در چنین شرایطی، باید موتور باز و زغال‌ها تعویض شوند. این کار نیاز به تخصص دارد، زیرا در صورت نصب اشتباه ممکن است به آرمیچر یا کموتاتور آسیب برسد.

---

5. خرابی سیم‌جمع‌کن جاروبرقی

سیم‌جمع‌کن قطعه‌ای است که کابل برق را در خود جمع می‌کند. این بخش مکانیکی و الکتریکی است و خرابی آن می‌تواند منجر به قطع برق ورودی شود.

نشانه‌های خرابی سیم‌جمع‌کن:

• هنگام جمع یا باز کردن سیم، جاروبرقی روشن و خاموش می‌شود.

• در حالت خاصی از بیرون‌بودن سیم، دستگاه کار می‌کند.

• درون سیم‌جمع‌کن صدای تق‌تق یا گیرکردن شنیده می‌شود.

در این حالت یا سیم در داخل جمع‌کن پیچ خورده، یا فنر داخلی آن ضعیف شده است. در برخی موارد می‌توان این قطعه را تعمیر کرد، اما معمولاً تعویض آن مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

---

6. خرابی موتور جاروبرقی

اگر همه موارد قبلی را بررسی کرده‌اید و همچنان جاروبرقی روشن نمی‌شود، احتمالاً مشکل از موتور دستگاه است. موتور ممکن است در اثر گرمای زیاد، ورود گرد‌وغبار یا فرسودگی سیم‌پیچ دچار آسیب شده باشد.

علائم سوختگی موتور:

• بوی تند و تیز سوختگی.

• صدای وزوز یا ناهنجار قبل از خاموش شدن کامل.

• قطع ناگهانی عملکرد بدون بازگشت.

در صورت سوختن سیم‌پیچ، تنها راه‌حل تعویض موتور است. در بعضی مدل‌ها می‌توان موتور را تعمیر یا سیم‌پیچی کرد، اما در بیشتر موارد، تعویض کامل مطمئن‌تر و بادوام‌تر است.

---

7. خرابی خازن یا قطعات الکترونیکی داخلی

برخی مدل‌های جدید جاروبرقی دارای خازن راه‌انداز یا مدار کنترل سرعت هستند. خرابی این قطعات نیز می‌تواند مانع روشن‌شدن شود.

نشانه‌ها:

• جاروبرقی برق دارد ولی موتور نمی‌چرخد.

• صدای کلیک یا تق از داخل دستگاه شنیده می‌شود.

• موتور با ضربه یا حرکت ناگهانی شروع به کار می‌کند (نشانه خرابی خازن).

در چنین مواردی، تنها راه‌حل، تست خازن با مولتی‌متر و در صورت خرابی، تعویض آن است.

---

8. قفل ایمنی درب یا فیلترها

در بعضی از مدل‌های جاروبرقی، تا زمانی که درب یا فیلترها به‌درستی در جای خود قرار نگیرند، دستگاه روشن نمی‌شود. این ویژگی به‌منظور جلوگیری از آسیب به موتور طراحی شده است.

بنابراین بررسی کنید:

• درب مخزن زباله کاملاً بسته باشد.

• فیلترها درست جا افتاده باشند.

• سنسور ایمنی در محل خود قرار گرفته باشد.

اگر هر یک از این بخش‌ها اشتباه نصب شده باشد، جاروبرقی برق نمی‌گیرد.

---

9. داغ شدن بیش‌ازحد و عملکرد ترموفیوز

جاروبرقی‌ها معمولاً دارای ترموفیوز (Thermal Fuse) هستند تا در صورت داغ شدن بیش‌ازحد، جریان برق موتور را قطع کنند. اگر جاروبرقی شما بعد از مدتی کار کردن خاموش شده و روشن نمی‌شود، احتمالاً ترموفیوز فعال شده است.

راه‌حل:

• اجازه دهید دستگاه کاملاً خنک شود (۳۰ تا ۶۰ دقیقه).

• فیلترها و مسیر مکش را بررسی کنید تا گرفتگی نداشته باشند.

• پس از خنک‌شدن، دوباره امتحان کنید.

اگر باز هم روشن نشد، ممکن است ترموفیوز سوخته باشد و نیاز به تعویض داشته باشد.

---

10. آب رفتن داخل جاروبرقی

در صورتی که جاروبرقی برای جمع‌آوری مایعات استفاده شود (در مدل‌های غیرمخصوص)، احتمال اتصالی و خرابی موتور بسیار بالا است. آب باعث زنگ‌زدگی، اتصالی سیم‌پیچ و سوختن قطعات الکتریکی می‌شود.

در این حالت:

• دستگاه را فوراً از برق بکشید.

• اجازه دهید کاملاً خشک شود (حداقل ۲۴ ساعت).

• سپس برای بررسی دقیق، آن را نزد تعمیرکار ببرید.

---

11. عوامل محیطی و نگهداری نادرست

گاهی دلیل روشن نشدن جاروبرقی اصلاً فنی نیست!
به‌عنوان مثال:

• ضربه یا افتادن دستگاه از ارتفاع.

• استفاده مداوم بدون استراحت.

• نگهداری در محیط مرطوب یا گردآلود.

• تمیز نکردن منظم فیلترها و کیسه.

رعایت نکات نگهداری باعث افزایش عمر مفید جاروبرقی و جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی می‌شود.

---

نکات مهم برای جلوگیری از خرابی جاروبرقی

• پس از هر بار استفاده، کیسه یا مخزن را خالی کنید.

• فیلترها را حداقل ماهی یک‌بار بشویید یا تعویض کنید.

• اجازه ندهید دستگاه بیش از ۲۰ دقیقه مداوم کار کند.

• از جمع کردن آب و مایعات با جاروبرقی معمولی خودداری کنید.

• سیم برق را به‌آرامی از سیم‌جمع‌کن بیرون بکشید و رها نکنید.

---

چه زمانی باید جاروبرقی را به تعمیرکار بسپاریم؟

اگر موارد ساده مانند پریز، سیم یا دکمه را بررسی کرده‌اید اما دستگاه همچنان روشن نمی‌شود، بهتر است دست به اجزای داخلی نزنید. باز کردن موتور یا مدارها بدون تجربه ممکن است آسیب بیشتری وارد کند.

تعمیرکار حرفه‌ای با دستگاه مولتی‌متر و ابزار مخصوص، می‌تواند محل دقیق خرابی (مثل زغال، سیم‌جمع‌کن، خازن یا سیم‌پیچ) را شناسایی کند. در برخی موارد نیز هزینه تعمیر از قیمت خرید جاروبرقی جدید بیشتر می‌شود؛ پس حتماً قبل از تعمیر، استعلام قیمت بگیرید.

---

سوالات متداول (FAQ)

1. چرا جاروبرقی ناگهان در حین کار خاموش شد و دیگر روشن نمی‌شود؟

احتمال داغ شدن موتور و فعال‌شدن ترموفیوز وجود دارد. اجازه دهید دستگاه خنک شود و مسیر هوا را بررسی کنید. اگر پس از ۱ ساعت روشن نشد، ممکن است ترموفیوز یا زغال موتور سوخته باشد.

2. آیا می‌توانم خودم زغال موتور جاروبرقی را تعویض کنم؟

در صورتی که با نحوه باز کردن موتور و نصب زغال آشنایی دارید، بله. اما در غیر این صورت، بهتر است تعمیر آن به متخصص سپرده شود چون نصب نادرست ممکن است به کموتاتور آسیب برساند.

3. آیا وصل بودن جاروبرقی به محافظ برق می‌تواند باعث روشن نشدن شود؟

بله، در صورت خرابی محافظ یا افت ولتاژ، ممکن است برق کافی به دستگاه نرسد. برای اطمینان، جاروبرقی را مستقیماً به پریز وصل کنید.

4. اگر جاروبرقی صدای وزوز بدهد ولی روشن نشود، مشکل از کجاست؟

این صدا معمولاً به‌دلیل گیر کردن موتور، خرابی خازن یا نیم‌سوز شدن سیم‌پیچ است. باید دستگاه باز و موتور تست شود.

5. روشن نشدن جاروبرقی بعد از شستن فیلترها طبیعی است؟

اگر فیلترها هنوز مرطوب باشند، ممکن است سنسور ایمنی دستگاه مانع از روشن‌شدن شود. اجازه دهید فیلترها کاملاً خشک شوند.

6. آیا برند جاروبرقی در نوع خرابی تأثیر دارد؟

بله، هر برند طراحی متفاوتی دارد. برای مثال در برندهایی مانند ال‌جی، سامسونگ، بوش، پارس خزر، و فیلیپس ساختار سیم‌جمع‌کن یا ترموفیوز متفاوت است، اما اصول عیب‌یابی تقریباً یکسان است.

---

جمع‌بندی

روشن نشدن جاروبرقی همیشه نشانه خرابی جدی نیست. در بسیاری از موارد، مشکلات ساده‌ای مانند قطعی سیم، خرابی کلید یا قفل ایمنی باعث بروز این مشکل می‌شود. با بررسی مرحله‌به‌مرحله و رعایت نکات گفته‌شده، می‌توانید خودتان علت را پیدا کنید و از هزینه‌های غیرضروری جلوگیری نمایید. با این حال، در مواردی که نیاز به باز کردن موتور یا مدار است، مراجعه به تعمیرکار متخصص بهترین گزینه است.